“Puszek zgrzyt” Tomasz Miłkowski, Przegląd, 11 sierpnia 2010

Piotr Lachmann na ćwierćwiecze Videoteatru POZA dał premierę komentującą niebezpieczne podziały we współczesnym świecie: na ludzi wykluczonych, wyrzuconych na margines, którzy wegetują, trudniąc się zgniataniem puszek, albo prowadzą skrytą walkę z systemem (obrazy przemocy, cytowane z filmów Lyncha, Nolana, Gibsona, Iwanowa), i ludzi sytych, którzy nie zauważają tego drugiego świata

Sam Lachmann określa nader jasno swoje intencje, pisząc o spektaklu, że to “multimedialny moralitet o wyostrzonej optyce społecznej. Tematem jest tlący się globalny konflikt między światami (rosnącej) biedy i (malejącego) współczucia bogacących się”. To dla nich bieda jest niczym tytułowy zgrzyt, nie tylko jako dźwięk, ale i dysonans, którego należy unikać. Lachmann jednak nie unika, przeciwnie, podtyka nam pod oczy, abyśmy nie ugrzęźli na mieliźnie samozadowolenia. Bieda i konsumpcja bez granic, nędzna wegetacja i wielkie żarcie – wszystko to wygląda na banał, ale dzięki stosowanym środkom wyrazu, onirycznej formie opowieści na granicy rzeczywistości i koszmaru, banał nabiera siły.

Spektakl pozostaje wierny wypracowanej poetyce duetu Jolanta Lothe – Piotr Lachmann, działania prowadzone na żywym planie są miksowane i integrowane z obrazem wideo. Z jednej strony wścibskie oko kamery, z drugiej żywe oko, które kamerę i jej podglądanie ocenia i podgląda, rodzaj panoramicznego patrzenia zwrotnego między światem podglądanym, oglądanym i kreowanym. Improwizacja, która usiłuje się unieśmiertelnić. W finale spektaklu do akcji wkracza reżyser: zgniata zapamiętale dziesiątki rozsypanych na podłodze puszek po piwie i zbiera je do worka, jakby chciał czynem wspomóc ten drugi, zapomniany, biedny świat. Rusza z odsieczą?

“Zgrzyt” Piotra Lachmanna z udziałem Jolanty Lothe i Zdzisława Konopki, tekst, obrazodźwięki i reżyseria Piotr Lachmann, muzyka Raphael Rogiński (i zespół Cukunft) według kompozycji Mordechaja Gebirtiga, Videoteatr POZA, premiera 10 czerwca w Instytucie Teatralnym.

“Zgrzyt”, Lothe Lachmann Videoteatr “Poza” Warszawa, reżyseria: Piotr Lachmann